Chuyện cây lúa - con tôm
Cây lúa có thể nói đã gắn bó bao đời nay với người dân Sóc Trăng và chúng ta tự hào vì mảnh đất Sóc Trăng có Nhà nông học Lương Định Của đã làm rạng danh cây lúa tỉnh nhà và giờ đây Sóc Trăng lại có thêm Anh hùng Lao động, kỹ sư Hồ Quang Cua đã tạo ra dòng lúa ST hơn 20 năm qua và trải qua thời gian giống lúa ST25 được xứng danh đạt giải Gạo ngon nhất thế giới được tổ chức tại Manila (Philippines). Trong ngày Tỉnh ủy, UBND tỉnh tri ân và khen thường Nhóm tác giả gạo ST25 khi đạt giải Gạo ngon nhất thế giới, kỹ sư Hồ Quang Cua không quên đến công lao đóng góp của những người anh em thân thiết của ông là nông dân sản xuất lúa. Tại buổi lễ tri ân, kỹ sư Hồ Quang Cua cho rằng, mình đã đi đúng hướng trong việc sản xuất lai tạo các giống lúa và ông may mắn trong suốt quá trình nghiên cứu giống lúa luôn được lãnh đạo tỉnh ủng hộ. Nhờ đó, đã tạo thêm động lực để ông toàn tâm, toàn ý lai tạo giống. Bởi việc lai tạo giống phải làm trong thời gian rất dài, phải thật sự kiên nhẫn, kiên trì mới tạo ra được giống lúa chất lượng, phẩm chất cao, ngon, thơm và Nhóm tác giả ST25 đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí trên”.
Bí thư Tỉnh ủy Phan Văn Sáu trao Bảng tri ân của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh cho Nhóm Nghiên cứu giống lúa ST 25 đạt giải gạo ngon nhất thế giới. Ảnh Thúy Liễu
Đúng như những gì kỹ sư Hồ Quang Cua nói, ông cùng nhóm cộng sự đã nghiên cứu thành công giống lúa chất lượng cao và người nông dân thì góp phần vào việc sản xuất ra số lượng lớn các dòng lúa ST để cung ứng trên thị trường. Giám đốc Hợp tác xã (HTX) dịch vụ và sản xuất lúa Đại Thắng, xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên - Trầm Sanh chia sẻ: “HTX có diện tích canh tác lúa 73 ha, hầu hết đều sản xuất giống lúa ST 24 được Công ty Hồ Quang ký kết hợp đồng bao tiêu đầu ra, nên thành viên HTX chỉ việc canh tác lúa đạt chất lượng vì biết chắc là lợi nhuận luôn cao hơn so với bán bên ngoài thị trường ngay khi vừa xuống giống. Với giống lúa ST24 được lọt vào tốp 3 gạo ngon nhất thế giới nên việc HTX sản xuất giống lúa này cung cấp cho người tiêu dùng cũng là niềm tự hào của nông dân chúng tôi, khi góp phần quảng bá hình ảnh gạo ngon đến người tiêu dùng”.
Nói đến cây lúa thì không thể không nói về con tôm, con tôm Sóc Trăng cũng góp phần lớn trong việc tăng trưởng kinh tế của tỉnh và đặc biệt nâng cao thu nhập cho bà con nông dân tại các địa phương. Nếu như trước đây, nông dân chỉ nuôi tôm truyền thống theo hình thức quảng canh và quảng canh cải tiến, thì ngày nay người nuôi tôm đã áp dụng quy trình nuôi rất tiên tiến và hiện đại, với các doanh nghiệp lớn họ nuôi tôm theo hình thức siêu thâm canh (nuôi theo công nghệ cao) thì người nông dân nuôi tôm bằng ao lót bạc, nuôi tôm 2 giai đoạn, nuôi tôm 3 giai đoạn, nuôi tôm kết hợp trồng lúa hay nuôi tôm trên nền đất lúa.
Là người nuôi tôm lót bạc khá thành công, anh Trương Hoàng Cảnh - ấp Nam Chánh, xã Lịch Hội Thượng, huyện Trần Đề bộc bạch: “Để nuôi tôm đạt năng suất chất lượng, tôi đã cải tạo toàn bộ diện tích ao nuôi tôm đất sang ao nuôi lót bạt với quy trình nuôi tôm 3 giai đoạn và nuôi tôm an toàn vệ sinh thực phẩm, tôm nuôi đạt kích cỡ lớn phục vụ thị trường xuất khẩu, 1 ao nuôi thu hoạch ước 6 - 7 tấn tôm/ đợt. Nhờ đầu tư bài bản nên chỉ với 6 ao nuôi, cho tôi thu nhập hơn 5 tỷ đồng/năm và tôi đang tăng số lượng lên 21 ao nuôi tôm 3 giai đoạn nhằm nâng cao thu nhập”.
Tôm nuôi kết hợp lúa
Một mô hình có thể nói khá bền vững được nông dân áp dụng trong nhiều năm qua và được quy hoạch thành vùng chuyên canh tôm - lúa tại huyện Mỹ Xuyên, đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống của hộ dân tại các xã: Hòa Tú 1, Gia Hòa 1, Gia Hòa 2, Thạnh Quới… Để chiêm ngưỡng ruộng tôm - lúa và nghe tâm tình của người dân nơi đây. Trong tiết trời ấm áp của những ngày chớm xuân, đi trên con đường rợp bóng cây xanh, từng cánh hoa điểm tô đủ màu sắc ven hai bên con đường bê thông thẳng tấp, cùng với cánh đồng lúa đang độ đồng trổ và tiếng máy quạt chạy đều đều tại các ao tôm, đã tạo nên khung cảnh làng quê yên bình.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Trần Thanh Nam (bìa trái) được Anh hùng lao động, kỹ sư Hồ Quang Cua giới thiệu các sản phẩm gạo ST do ông và nhóm cộng sự nghiên cứu cho ra đời. Ảnh Thúy Liễu
Ghé thăm ruộng tôm - lúa của anh Lê Văn Hùng - ấp Bình Hòa, xã Gia Hòa 2, huyện Mỹ Xuyên, anh hồ hởi đưa khách ra thăm ruộng lúa sau nhà đang độ đồng trổ, anh Hùng tâm sự: “Hơn 20 năm gắn bó cùng cây lúa và hơn 10 năm áp dụng mô hình tôm - lúa, đời sống gia đình tôi dần khấm khá. Anh Hùng hồi tưởng, hơn 20 năm trước, nông dân chỉ làm được 1 vụ lúa/năm, thường phải chờ đến tháng mùa mưa mới có đủ nước để canh tác. Khi Nhà nước đào các kênh thủy lợi tạo nguồn nội đồng dẫn nước vào tận ruộng, nông dân chuyển sang làm 2 vụ lúa/năm và tận dụng nguồn nước lợ nhiều hộ đã cải tạo ruộng lúa sang thành ao nuôi tôm. Qua thời gian, nhiều hộ dân thấy nuôi tôm chuyên canh không ổn định về thu nhập, nên chuyển sang hình thức nuôi tôm trên nền đất lúa và nuôi tôm xen lúa. Tôi có 5 công đất chuyên canh nuôi tôm và 10 công đất vừa trồng lúa kết hợp nuôi tôm trên nền đất lúa, tôm thu hoạch xong, gieo sạ giống lúa RVT và thả tiếp tôm vào chung ruộng lúa, với hình thức nuôi này đã tăng thu nhập đáng kể trên cùng diện tích đất, kết thúc mùa vụ tôm lúa, tôi bỏ túi số tiền hơn 200 triệu đồng/năm/1 ha đất”.
Nói về hiệu quả mô hình tôm - lúa đem lại cho gia đình, anh Lê Văn Diện - ấp Bình Hòa, xã Gia Hòa 2, huyện Mỹ Xuyên chia sẻ: “Tôi có 1 ha đất chuyên canh mô hình tôm - lúa, cây lúa được trồng trên nền đất nuôi tôm không cần dùng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và hầu như hạt lúa sạch hoàn toàn, bởi nền đất tôm có sẵn phân tôm thải ra giúp cây lúa phát triển tốt, dịch bệnh trên lúa cũng không có và giảm mầm bệnh trên tôm nuôi vì tôm nuôi theo hình thức luân canh 1 vụ tôm - 1 vụ lúa, chất lượng tôm đảm bảo vỏ dày, ít bệnh, môi trường nước ít biến động. Nông dân có lợi nhuận rất tốt từ việc canh tác lúa trên nền tôm, thường 1 công lúa thu về 30 triệu đồng/vụ lúa, còn tôm nuôi thì hơn 200 triệu đồng/vụ nuôi. Do lúa gần như hoàn toàn sản xuất theo hướng hữu cơ nên bà con nông dân nơi đây chờ được doanh nghiệp bao tiêu liên kết sản phẩm lúa đầu ra để cung ứng trên thị trường. Với điều kiện như hiện nay, chúng tôi mong muốn các cấp chính quyền hỗ trợ xây dựng mô hình tại địa phương cho nông dân tự sản xuất lúa “sạch” trên nền đất nuôi tôm, cũng như xay sát gạo bán trực tiếp ra thị trường để tăng thu nhập hơn nữa cho nông dân vùng tôm - lúa”.
Đồng chí Trần Văn Chuyện - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng: “Giống lúa ST25 của Nhóm nghiên cứu vừa được công nhận là gạo ngon nhất thế giới tại Philippins, đã khẳng định giá trị và tiềm năng của giống lúa ST, đây là điều kiện mở ra một bước tiến mới cho ngành Nông nghiệp tỉnh nhà. Chính vì vậy, đồng chí Trần Văn Chuyện lưu ý ngành Nông nghiệp tỉnh, tăng cường tuyên truyền người dân phải giữ được chất lượng, tiêu chuẩn gạo Sóc Trăng bằng cách phát triển các mô hình sản xuất theo hướng an toàn, bền vững cũng như quy hoạch vùng sản xuất lúa đặc sản, đặc biệt ưu tiên phát triển vùng sản xuất lúa ST tập trung, nhằm hình thành vùng nguyên liệu ổn định, vùng sản xuất theo chuỗi gắn kết từ đầu vào đến đầu ra sản phẩm”.
Thúy Liễu